كمتر سخن ميگويد؛ پس در آغاز سخن به شوخي از او ميخواهم كه صرفا با لبخند پاسخ پرسشهايم را ندهد و آن را مزين به كلمات كند كه او نيز ميپذيرد و ميگويد: حتما همينگونه است، زيرا ميخواهيم مصاحبه كنيم.
از دوستان صميمي محمود احمدينژاد، رئيسجمهور كشورمان است. رابطه ديرينهاي دارند، حدود 30 سال. از يك دوستي ساده در دانشگاه شروع شد و اكنون وي مشاور ارشد رئيس جمهور است. مصاحبه ما را با او بخوانيد:
بعد از پيروزي احمدينژاد در انتخابات رياست جمهوري بود كه نام ثمره هاشمي سر زبانها افتاد. آشنايي شما با آقاي احمدينژاد از چه زماني بود؟
ايام سال نو را خدمت خوانندگان روزنامه جامجم تبريك ميگويم و سالي پر از موفقيت، شادكامي و پيشرفت را براي كشور آرزو ميكنم و انشاءالله شاهد تحقق هر چه بيشتر آرمانها و اهداف انقلاب اسلامي و مردم عزيز ايران باشيم.
آشنايي بنده با جناب آقاي احمدينژاد تقريبا از سال 55 و 56 شروع ميشود كه آن هم به دليل هم دانشگاهي بودن و اشتراك فعاليتهاي فرهنگي و سياسي قبل از انقلاب، دوران انقلاب و بعد از انقلاب است.
در دوران قبل از انقلاب مركز فعاليتهاي دانشگاه علم و صنعت در امور فرهنگي و سياسي، مسجد دانشگاه بود و از آنجا آشنايي ما آغاز شد و سپس در دوران انقلاب ادامه يافت بويژه اين كه در تاسيس انجمن اسلامي دانشگاه علم و صنعت با هم مشاركت داشتيم. انجمن اسلامي قالب بسيار مناسبي براي فعاليتها بود و با توجه به اين كه خلاء آن در قبل از انقلاب حس ميشد، فرصت بسيار خوبي براي حضور دانشجويان و فعاليتهاي آنان بود.
تا جريان انقلاب فرهنگي اين آشنايي ادامه داشت و از اركان موثر در انقلاب فرهنگي دانشگاه علم و صنعت بود. بنده و ايشان نيز در اين فعاليتها نقش داشتيم و بعد از انقلاب فرهنگي نيز براي تصحيح روند دانشگاهها، تجديدنظر در درسها، اصلاح سيستم و برنامهها و سياستها در چارچوب انقلاب فرهنگي حدود 2 سالي دانشگاهها تعطيل بود و فرصت خوبي براي وارد شدن دانشجويان براي فعاليتهاي اجرايي در نهادها و دولت بود.
عدهاي از دانشجويان جهاد دانشگاهي تشكيل دادند، عدهاي وارد جهاد سازندگي شدند و برخي نيز وارد بدنه سپاه شدند كه در اين ميان من و آقاي احمدينژاد وارد وزارت كشور شديم. به همراه عدهاي ديگر از دانشجويان به آذربايجان غربي رفتيم كه آقاي احمدينژاد مسووليت فرمانداري ماكو و سپس خوي را داشتند و من هم در استانداري كار ميكردم.
اين فعاليتها ادامه داشت تا اين كه در بهمن سال 60 به كردستان منتقل شدم و آقاي احمدينژاد در آذربايجان به كار خود ادامه داد تا سال 64 كه بنده براي ادامه تحصيل به دانشگاه بازگشتم و در مدت كوتاهي تحصيلاتم را به اتمام رساندم، آقاي احمدينژاد هم مشغول كار اجرايي بودند و هم در دانشگاه به تحصيل ادامه ميدادند و به تناوب در جبههها هم حاضر ميشدند.
دوستيمان ادامه داشت تا اين كه در پايان سال 67 از كردستان آمدم و در اين فاصله آقاي احمدينژاد نيز مدتي را در كردستان به عنوان مشاور عمراني حضور داشتند و همزمان توانستند مدرك كارشناسي ارشد خود را از دانشگاه علم و صنعت دريافت كنند و دكترا را به رغم اين كه شامل بورسيه و اعزام به خارج از كشور شده بودند، نپذيرفته و شخصا پيگيري كردند تا مقطع دكترا نيز در رشته عمران در دانشگاه علم و صنعت راهاندازي شود. ايشان در آن مقطع عضو هيات علمي دانشگاه هم بودند.
در سال 67 كه به تهران بازگشته بودم، با يكديگر در يكي از شركتهاي ساختماني وابسته به بنياد مستضعفان كار ميكرديم تا اين كه وارد وزارت خارجه شدم. آقاي احمدينژاد هم در دانشگاه بودند، اما ارتباطات ما با هم برقرار بود تا اين كه رسيديم به شهرداري و ايشان به عنوان شهردار انتخاب شدند و بنده توفيق يافتم در شهرداري به عنوان مشاور ايشان كارم را ادامه بدهم. به اين ترتيب فصل جديدي آغاز شد، بعد از انتخابات رياست جمهوري نيز وارد اين نهاد شدم. در اين فاصله تقريبا بيش از 30 سال همواره اول با هم دوست بوديم و در مواردي هم همكاري داشتيم.
به لحاظ سني شما بزرگتر هستيد يا آقاي احمدينژاد؟
تقريبا هم سن و سال هستيم.
شما بيشتر از ايشان حرفشنوي داريد يا ايشان از شما؟
نامش مشورت است. ايشان رئيس بنده هستند و دستوري بدهند عمل ميكنم، اگر هم بنده مشورت بدهم ايشان ميسنجند، اگر درست تشخيص دادند، عمل ميكنند و اگر درست تشخيص ندادند، عمل نميكنند.
در مشورتهايي كه ارائه كردهايد و با توجه به دوستي صميمي كه بين شما وجود دارد، در اين تشخيصها تا چه اندازه به مشورتهاي شما عمل كردهاند و آن را پذيرفتهاند؟
سنجش دقيقي ندارم كه چقدر پذيرفتهاند و چقدر نپذيرفتهاند. اگر موضوعي بوده بنده گفتهام و ايشان هم گوش كردهاند و گاهي عمل كردند و گاهي هم عمل نكردهاند.
از زماني كه شما مشاور ارشد رئيسجمهور شديد همواره خبرهايي در مورد احتمال انتصاب شما در بالاترين سطح يك وزارتخانه شنيده ميشود. چرا مشاورت آقاي احمدينژاد را بر وزيري ترجيح ميدهيد؟ فكر ميكنيد بيشتر در اين حوزه تاثيرگذار باشيد؟
بحث پست وزارت هيچ وقت براي من مطرح نبوده است. بخش مهمي شايعات بوده است. از نظر اين كه تاثيرگذار باشم يا خير بنده حوزههاي ديگر را تجربه نكردهام، اما كار مشاوره را ترجيح ميدهم زيرا آسانتر است.
بيشتر در چه حوزههايي به رئيسجمهور نظرات مشورتي ميدهيد؟
حوزههايي كه مورد علاقه ايشان باشد. بيشتر حوزههاي اجتماعي و سياست خارجي است. در بحث اقتصادي من صاحبنظر نيستم كه بخواهم مشورت بدهم.
آيا تاكنون مشاورهاي دادهايد كه از نتايج آن پشيمان باشيد يا بسيار خوشحال؟
تلاش كردهام كاري كه ضروري است انجام ندهم.خوشبختانه ايشان (رئيسجمهور) هميشه چند قدم جلوتر هستند. مفهومش اين است كه مبتكر و مبدع خيلي از فعاليتهاي سياست خارجي خودشان هستند.
از فعاليتهاي روزمره رئيسجمهور بگوئيد. كي سر كار حاضر ميشوند، كي ميروند و در روز چند ساعت كار ميكنند؟
آقاي رئيسجمهور تمام وقت كار ميكنند چون اقتضاي كارشان است. فعاليتهاي روزانه ايشان از ساعت 7 صبح و گاهي زودتر آغاز ميشود. برخي جلسات ثابت در هفته دارند مانند جلسات شوراي انقلاب فرهنگي، شوراي عالي امنيت ملي، جلسات هيات دولت، شوراي راهبردي و شوراي مسكن كه البته در اين بين برنامههاي بسياري از مناسبتها پيش ميآيد مانند حضور در جلسات و سمينارها كه بعضا پذيرفته و شركت ميكنند. مابقي صرف كارهاي اداري ميشود و تصميماتي را كه قبلا گرفته شده شخصا پيگيري ميكنند. متوسط هر دو سه هفته يك بار نيز يك سفر استاني در برنامههايشان است. معمولا كارها تا ساعت 23 به طول ميانجامد و از ساعت 10 و نيم تا 12 و نيم، دو ساعت فراغت ايشان از كار روزانه است.
آيا شما مانند آقاي رحيم مشايي ارتباط خانوادگي با رئيسجمهور داريد؟
بيارتباط نيستيم، رابطه فاميلي نداريم، اما رابطه دوستي بين خانوادهها وجود دارد.
اگر موافق باشيد وارد مباحث جدي شويم . سياستهاي اقتصادي دولت يكي از حوزههايي است كه منتقدان دولت بيشتر روي آن متمركز هستند . با آن سرعتي كه در تصميمگيريهاي دولت صورت ميگيرد اين مباحث و تصميمگيريها تا چه اندازه كارشناسي ميشود؟
سرعت دو گونه است. سرعتي با تراكم و سرعت بيتراكم كار. سرعت با تراكم مفهومش اين است كه مشورتها به طور گسترده با وقتگذاري زياد انجام ميشود. به جاي اين كه در روز 8 يا 10 ساعت كار شود، 18 ساعت كار ميشود و به اين ترتيب كاري كه در 4 ماه تمام ميشود در مدت 2 ماه به پايان ميرسد. اين به مفهوم آن نيست كه از بعد كارشناسي كاسته شده است.
حجم كار بالا رفته و كار با سرعت بيشتري به ثمر نشسته است.
مثلا طرح تحول اقتصادي از اوايل سال 86 مورد بحث و بررسي قرار گرفت. حداقل يك سال و نيم به طور فعال كار شد و حتي قبل آن هم بحثهاي مربوط به اين طرح در جاهاي مختلف ادامه داشت. چندين جلسه با نخبگان اقتصادي، اقتصاددانان، دستاندركاران، فعالان اقتصادي در سطح كشور، جلسات كارشناسي در بدنه دولت، وزارتخانهها و كمسيون اقتصادي اين طرح مورد بحث و بررسي قرار گرفته است.
اينكه گفته ميشود در دولت كار كارشناسي نميشود به دولت جفا ميشود. هم در بخش مسكن كار كارشناسي انجام شد و هم در بحث طرح تحول اقتصادي كار بسيار فشردهاي انجام شد .
مثال ديگر، طرح ماليات بر ارزش افزوده است. براساس قانون فرصتي بايد براي توجيه اقشار مختلف مردم پيشبيني ميشد. از وزارت اقتصاد و دارايي فهرستي از فعاليتهاي توجيهي خود را فرستادند كه نزديك به 10 صفحه فهرست جلساتشان بود كه در تمامي استانهاي كشور فعالان اقتصادي يا انجمنهاي صنفي، مسوولان مرتبط با بخش مالياتها براي توجيه اين موضوع درصدد مشاركت برآمدند. در بخشهاي اقتصادي انصافا فعاليتهاي كارشناسي بسيار وسيعي انجام شده كه برخي از آنها مثل طرح تحول اقتصادي شايد در كشور بيسابقه باشد.
در سفرهاي استاني دولت ميبينيم كه در 2 يا 3 ساعت 70 تا 80 طرح تصويب ميشود. آيا در اين مدت كوتاه درباره هر طرح كار كارشناسي در دولت صورت ميگيرد؟
مصوبات هيات دولت در استانها اين گونه است كه ابتدا نيازهاي شهرستانها از طريق شوراي برنامهريزي استان و آقاي استاندار به تهران منعكس ميشود و بعد از آن جلسات كارشناسي با حضور مسوولان وزارتخانهها و نمايندگان مجلس در تهران تشكيل ميشود. وزارتخانهها خود پيشنهادات و نظراتي دارند كه در اين جلسات بحث و بررسي ميشود و مواردي كه قابل اجراست، معين ميشود. البته در دور اول سفرها بيشترين جلسات كارشناسي در تهران تشكيل ميشد در دور دوم تفاوتي كه ايجاد شده اين است كه بعد از تهيه پيشنويس مصوبات در تهران، همين مصوبات در كارگروههايي در خود استان مجدد بررسي ميشود. قبل از تشكيل جلسه هيات دولت، 4 يا 5 جلسه با عنوان جلسات مربوط به كارگروهها، مانند كارگروه آب و نيرو، كشاورزي، صنعت و معدن و غيره با حضور رئيسجمهور در استان تشكيل ميشود. اين جلسات گاهي اوقات 5 تا 6 ساعت با حضور معاونين وزراء يا وزراء، مسوولان استاني و تعدادي از متخصصان بخش خصوصي به طول ميانجامد.
بحثها در اين جلسات مجدد مطرح و سپس مصوباتي كه از اين كارگروهها به دست ميآيد، پيشنويس مصوبات دولت ميشود و در عين حال آقايان وزراء قبل از تشكيل جلسه هيات دولت در استان، هر كدام به يكي دو شهرستان در آن استان خاص سفر ميكنند و جلسه شوراي اداري را تشكيل ميدهند. مجددا نيازها و مشكلات را ميبينند و زماني كه در دولت شركت ميكنند نظراتشان را اعلام ميكنند. در دور دوم نمايندگان مجلس در اين كارگروهها حضور دارند علاوه بر اين نمايندگان، هيات دولت هم حضور مييابند.
هم نظر كارشناسان در مركز، استان، نظرات بخش خصوصي و وزرايي كه از نزديك در شهرستان با مردم ملاقات داشتند و شوراي برنامهريزي استان و شوراي اداري شهرستان همگي مقدمه مصوبهاي در دولت است.
بنابراين وقتي مصوبهاي در دولت مطرح ميشود از ابتدا وزارتخانه، استاندار و نمايندگان در جريان هستند. آنجا در واقع تصويب ميشود كه اجرايي شود. در هيچ سيستمي از اين كارشناسيتر پيدا نميشود چراكه در مورد مصوبات استاني از دو سه ماه قبل كار انجام ميشود.
سفرهاي استاني تا چه اندازه توانسته در رشد و شكوفايي كشور تاثيرگذار باشد؟
فكر ميكنم به ميزان بسيار زيادي تاثير داشته است، امروز نقطهاي در كشور نيست كه از ديد دولت پنهان مانده باشد. اطلاعات دولت نسبت به مناطق مختلف، اطلاعات بسيار خوبي است و بر اين اساس هم در چارچوب آن اصول اساسي دولت نظير عدالت، خدمت و پيشرفت كار زيادي انجام شده و تا حد زيادي گذشتهها جبران شده است . هرچند تا رسيدن به نقطهاي در شأن ملت ايران فاصله زيادي داريم.
رئيسجمهور در مورد مافياي نفتي صحبت كرده بودند، اما هيچ گاه حضور چنين مافيايي از سوي قوه قضاييه تاييد نشد. آيا مافياي نفتي واقعا وجود دارد ولي كسي جرات رويارويي با آن را ندارد؟
حداقل اين است كه تلاش بسيار گستردهاي از سوي دولت و مسوولان وزارت نفت صورت گرفت كه جلوي برخي از خلافهاي احتمالي كه معمولا ممكن است در قراردادها، تامين تجهيزات و تامين نيازهاي شركت نفت اتفاق بيفتد گرفته شود. به عنوان مثال، تلاش بسيار وسيعي انجام شد كه خريدهاي خارجي به حداقل كاهش يابد و استفاده از توليد داخلي براي تامين نيازهاي مورد نياز نفت كه سالانه ميلياردها دلار است، در دستور كار قرار گيرد.
شما اگر آماري را از شركت كالاي نفت دريافت كنيد در آن موقع مشخص خواهد شد كه چه حجمي از خريدهاي خارجي كم و به خريدهاي داخلي اضافه شده و چه تعداد از كمپانيهايي كه از آنها خريد صورت ميگرفت تبديل به شركتهاي ديگري شدند كه جنس ارزانتر و با همان كيفيت خوب به ايران عرضه ميكنند.
اين يكي از راههاي جلوگيري از نابسامانيهاي اقتصادي و مالي بود. مصداق ديگر، موضوع بنزين است. با سهميهبندي شدن بنزين، حساب و كتاب كار بسياري دقيق شد. در سابق به خاطر ارزاني بنزين و عدم سهميهبندي، بنزين قاچاق ميشد.
بخشي از صرفهجويي بنزين به دليل كاهش در مصرف عمومي مردم نبوده زيرا چيزي كاهش نيافته، اما بخش عمده صرفهجويي بنزين به دليل سد شدن راه تخلفات است. در واقع بسياري از شبكههايي كه كار ميكردند فلج شدهاند. هدفمند كردن يارانهها و طرح تحول اقتصادي اگر به نحوي كه دولت اعلام كرده و كارشناسي دقيقي كه مجلس دارد به مرحله اجرا برسد، سيستم تا حد زيادي اصلاح خواهد شد.
زيرا تا زماني كه بحث يارانهها يا بحثهاي ديگري كه در زمينههاي مختلف مطرح است، با همين كيفيتي كه هست ادامه پيدا كند، زمينه بروز تخلف دائم ادامه پيدا ميكند. اگر با متخلفين برخورد كنيد، متخلفين ديگري پيدا ميشوند بايد ساز و كار، تغيير و اصلاح شود. طرح ماليات بر ارزش افزوده، سيستم مالياتي را شفاف ميكند. به اين ترتيب شما ريشهاي مشكل را حل ميكنيد.
بحث معرفي افراد هم عليالقاعده بايد از سيستم قضايي انجام شود. چند مورد هم اعلام شد اما بگومگوهايي اتفاق افتاد و عدهاي سعي كردند كار را مخدوش كنند و لذا وظيفهاي كه دولت دارد تلاش براي شفاف كردن همه امور از طريق آييننامهها و ارائه لوايح به مجلس و اصلاح قانون و همچنين شناسايي و معرفي متخلفين به قوه قضاييه است. موضوع اعلام اسامي و محاكمه از حوزه كار دولت خارج ميشود و به حوزههاي قضايي ارتباط پيدا ميكند.
موقعي كه قيمت مسكن در تهران نجومي بود رئيسجمهور مطرح كرد كه گروه خاصي در مورد قيمت مسكن در تهران تصميم ميگيرند. اكنون آن گروه از بين رفته است كه قيمت مسكن متعادل شده يا سياستهاي اقتصادي دولت چنين اتفاقي را موجب شده؟
اصليترين موضوع، برخورد فعال دولت با موضوع بود كه اين برخورد فعال، شناسايي ريشههاي ماجرا بود. دولت در طول بررسيها متوجه شد كه يكي از علل گراني مسكن قيمت زمين است كه با ساز و كار معيني قيمت زمين را از مسكن خارج كرد، مانند مسكن مهر يا پروژههاي ديگر. يكي از وظايف دولت برطرف كردن زمينههاي فساد، جلوگيري از فشار بر مردم و ممانعت از بالا رفتن قيمتهاست. امروز در برخي از جاها قيمت مسكن از نصف هم كمتر شده است.
در سال 87 دولت در بخشهاي مختلفي نظير پيشرفتهاي پزشكي، علمي، نظامي و بويژه ماهواره اميد خبرهاي خوبي براي مردم داشت. آيا در سال 88 شاهد چنين خبرهايي خواهيم بود؟
قطعا خواهد بود. در اوايل سال آينده خبرهاي خوبي از اين دست منتشر خواهد شد. البته آمارهايي در زمينههاي مختلف وجود دارد كه براي خانوادهها جالب خواهد بود.
به لحاظ آمار تعداد دانشجو، ما در قبل از انقلاب 176 هزار دانشجو داشتيم كه البته در سال 53 كساني كه در كنكور شركت داشتند، 300 هزار نفر بود. در سال 1383 به بركت انقلاب تعداد دانشجويان به 2ميليون و 165 هزار نفر رسيد كه البته ميزان شركتكنندگان در كنكور يك ميليون و اندي بود.
در سال 1387 شمار دانشجويان به 3 ميليون و 572 هزار نفر رسيد كه تعداد دانشجويان اضافه شده به دانشگاهها ظرف 3 سال و نيم گذشته معادل 50 درصد تعداد دانشجويان در 27 سال گذشته است.
نكته قابل توجه ديگر در مورد ثبت اختراعات است كه در فاصله سالهاي 83 تا 87 ثبت اختراعات 5 برابر شده است و ما رشدي 500 درصدي را شاهد هستيم.
اختراعات ثبت شده در سال 83، 4 هزار و 860 اختراع بوده اما در سال 87 اين ميزان به 20 هزار اختراع افزايش يافته است.
نكته قابل توجه ديگر، توليد 6 ميليون تن فولاد تا پايان سال 87 است كه از 10 ميليون تن ابتداي كار دولت اكنون به 16 ميليون تن خواهد رسيد.
نكته قابل تامل ديگر، مشتركين تلفن است كه از 25ميليون نفر به 65 ميليون نفر رسيده است. همچنين تعداد گردشگران خارجي كه در سال 84، 800 هزار نفر بوده، اكنون به 2 ميليون و 200 هزار نفر افزايش يافته است.
نكته مهم ديگر صادرات غير نفتي است كه در برنامه دوم 4/26 ميليارد دلار پيشبيني شده بود كه در عمل 2/15 ميليارد دلار تحقق يافت. در برنامه سوم 2/28 ميليارد دلار پيشبيني شده بود كه در عمل 14/26 ميليارد دلار تحقق يافته است. در برنامه چهارم 54 ميليارد دلار پيشبيني شده بود كه در 3 سال و 9 ماه 54 ميليارد دلار تحقق يافته است كه به علاوه ميعانات گازي 2/67 ميليارد دلار ميزان صادرات محقق شده است.
واقعيتهاي بزرگ دولت در اين بخش تثبيت حق جمهوري اسلامي ايران در غنيسازي و ارتقاي سطح منطقهاي و بينالمللي كشور و رفع تهديدهاي نظامي بود كه در حد خود بينظير و از دستاوردهاي ناشي از مقاومت ملي ايران است.
تمامي موفقيتهايي كه از ابتداي انقلاب تاكنون نصيب ملت ايران شده به واسطه پافشاري بر اصول انقلاب و گفتمان انقلاب، مقاومت و ايستادگي ملت عزيز ايران تحت رهبري رهبر معظم انقلاب است.
جام جم
یزدفردا
چهارشنبه 13,نوامبر,2024